Twierdza Tyniec
Nie daleko Krakowa, na stromej wapiennej skale wznoszącej się nad brzegiem Wisły stoją zabudowania opactwa Benedyktynów w Tyńcu. Prawdopodobnie we wczesnym średniowieczu istniała tu osada obronna strzegąca przeprawy przez Wisłę na ważnej drodze łączącej Ruś z Morawami. Według starych podań Tyniec był siedzibą rodu Starżów władających okolicznymi włościami. Sprowadzenie zakonników i założenie klasztoru przypisywane jest Bolesławowi ¦miałemu. Zapewne za panowania tego władcy i jego następców powstały pierwsze murowane budowle: romański kościół i budynki klasztorne.
Od roku 1247 kiedy to książe Bolesław Wstydliwy odstępuje ziemie między Skawą a Skawinką Władysławowi Opolskiemu, Tyniec staje się strażnicą graniczną, stale narażoną na ataki pretendentów do panowania nad dzielnicą krakowską. Jeden z nich – Konrad Mazowiecki nie mogąc zdobyć Tyńca, wybudował w pobliskich Piekarach na wzgórzu Skała gród z którego przeprowadzał ataki na twierdze tyniecką. Po wielokrotnych nieudanych próbach zdobycia silnie ufortyfikowanego opactwa, zaniechano rozbudowy grodu piekarskiego. Klasztor nie oparł się jednak najazdowi tatarskiemu w 1259 roku, w czasie którego twierdza została zrujnowana. Odbudowana ponownie zostaje zrujnowana przez wojska biskupa Jana Muskaty. Jednak kolejna odbudowa uczyniła Tyniec jedną z najlepiej ufortyfikowanych warowni w Polsce. Jan długosz w swoich kronikach opisywał opactwo jako fortecę znakomicie umocnioną murami i wiezami obronnymi z silną załogą wojskową. W XIV w. zamek składał się z wieży obronnej, murów otaczających mały dziedziniec i budynków tzw. Starostwa i Wodnicy. Od strony Wisły osłonięty był wysokim oskarpowanym murem. Wejście do klasztoru wiodło przez zamkowe bramy, opatrzone ciężkimi dębowymi wrotami i spuszczaną broną.
W końcu XV w. po wykupieniu księstwa oświęcimskiego oraz zatorskiego i włączeniu ich do monarchii Jagiellonów nastąpiło przesunięcie granicy państwa. Tyniec przestał pełnić rolę nadgranicznej strażnicy a jego obwarowania straciły sens strategiczny. W czasach Zygmunta Starego dokonano ostatnich napraw zaniedbanych fortyfikacji i niebawem głowny budynek zamku przeszedł we władanie zakonu stając się siedzibą opatów. Podczas szwedkiej okupacji Krakowa w latach 1655-1657 twierdza tyniecka była wielokrotnie rabowana i dewastowana przez najezdzców. Kolejnym burzliwym epizodem w historii Tyńca jest okres Konfederacji Barskiej kiedy to klasztor stanowił jedna z twierdz, z których mozna było atakować lub osłaniać Kraków. Od 1769 r. prowadzono prace które przemieniły opactwo w silną fortecę. W celu lepszego zabezpieczenia warowni ufortyfikowano także sąsiednie wzgórza – Winnicę i Szpitalkę tworząc z nich reduty artyleryjskie. W roku 1771 przystąpiono do dalszego fortyfikowania wzgórza. Wzmocniono je bastionami i murami obwodowymi. Poniżej tych umocnień klasztor otoczony był z trzech stron murem obronnym ze strzelnicami uzupełnionym dwoma półkolistymi basztami. Dodatkową osłonę stanowiły wały ziemne z zasiekami oraz ostrokół otaczający całość fortyfikacji. Tak umocniony klasztor skutecznie odpierał ataki silnych wojsk rosyjskich. Po upadku Wawelu Tyniec stał się ostatnim punktem oporu Konfederacji Barskiej w Małopolsce. Pomimo silnego ostrzału artylerii rosyjskiej, na wskutek którego większość budowli klasztornych legła w gruzach, obrońcy skapitulowali dopiero gdy dokonywał się pierwszy rozbiór Polski.
W czasach zaborów nastąpił dalszy upadek opactwa, a po pożarze w roku 1831 zamieniło się ono w malowniczą ruinę. W okresie międzywojennym do zniszczonego klasztoru powrócili benedyktyni. W ciągu ostatnich kilkudzisieciu lat odbudowano większość klasztornych budynków.